Kamu Harcamalarında Tasarruf Çabaları Yetersiz Kaldı: Son 13 Yılda 10.3 Milyar Liralık Araç Kiralama Faturası
Türkiye'de kamu kurumlarının araç kiralama ve edinimi üzerine yapılan harcamalar, tasarruf genelgelerine rağmen son 13 yılda rekor düzeyde artış gösterdi. Hazine ve Maliye Bakanlığı, yeni yasal düzenlemeler ile bu sorunu çözmeye çalışıyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in, 17 Temmuz 2023 tarihinde kamu kurumlarına gönderdiği tasarrufa yönelik genelgeye rağmen, kamu kurum ve kuruluşlarının araç kiralama harcamaları yüksek seviyelerde seyretmeye devam ediyor. Bakan Şimşek’in imzasıyla yayımlanan genelgede, kamu kurumlarının taşınmaz ve resmi taşıt ediniminde belirlenen kurallara uymaları istenmişti. Fakat bütçe verileri, genelgenin etkisiz kaldığını gözler önüne seriyor.
Tasarruf Yasası Çalışmaları Başladı
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığı’nın “kamuda tasarruf yasası” hazırlıklarına başladığını duyurdu. Bu yasanın, kamu harcamalarını kısma ve daha etkin bir bütçe yönetimi sağlama amacı taşıdığı bildirildi. Ancak, geçmiş verilere bakıldığında, araç kiralamaya yönelik harcamaların durdurulması konusunda önemli bir zorluk olduğu ortada.
2024’ün İlk Üç Ayında Büyük Harcama
2024 yılının ilk üç ayında, taşıt kiralamaya yapılan harcama 880 milyon lira olarak gerçekleşti. 2011 yılından bu yana toplamda 10.3 milyar lira ödenen kira bedeli, kamu finansmanı açısından ciddi bir yük teşkil ediyor. Özellikle son iki yıl içinde kira giderlerindeki artış dikkat çekici:
- 2021-2024 (Mart) arasında ödenen kira bedeli toplamı 5.7 milyar lira.
- Son 13 yılın yarısından fazlası son 2 yıl 3 ay içinde ödendi.
Önceki Tasarruf Genelgeleri ve Sonuçları
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Haziran 2021’de imzaladığı tasarruf genelgesi, kamu kurumlarını taşıt edinimlerinde ihtiyaç analizlerine dayanarak hareket etmeye ve zorunlu olmadıkça yeni taşıt edinmemeye çağırmıştı. Ayrıca mevcut taşıtların tasarruf anlayışı çerçevesinde yeniden değerlendirilmesi istenmişti. Ancak, bu genelgenin ardından taşıt kiralama harcamaları 2022 yılında bir önceki yıla göre %256 oranında artış gösterdi, bu da uygulamada ciddi bir çelişki oluşturdu.
Yıllara Göre Araç Kiralamaya Ödenen Para (TL)
- 2011: 89 milyon 494 bin
- 2012: 158 milyon 765 bin
- 2013: 220 milyon 239 bin
- 2014: 375 milyon 624 bin
- 2015: 417 milyon 95 bin
- 2016: 549 milyon 986 bin
- 2017: 557 milyon 641 bin
- 2018: 549 milyon 170 bin
- 2019: 562 milyon 574 bin
- 2020: 565 milyon 141 bin
- 2021: 552 milyon 309 bin
- 2022: 1 milyar 977 milyon 555 bin
- 2023: 2 milyar 897 milyon 17 bin
- 2024 (ilk 3 ay): 880 milyon 765 bin
Bu veriler, tasarruf genelgelerinin uygulanabilirliği ve etkinliği konusunda ciddi soru işaretleri yaratıyor. Yeni tasarruf yasası çalışmalarının, bu sorunu çözmede ne kadar başarılı olacağı merak konusu.
