Merkez Bankası’nın Faiz Kararı: Neden 7,5 Puan?

Merkez Bankası, 31 Ağustos 2023 tarihinde yaptığı Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini yüzde 17,5’dan yüzde 25,5’e yükseltti. Bu karar piyasa beklentilerinin çok üzerinde bir faiz artışı oldu. Peki, Merkez Bankası neden böyle bir karar aldı? Bu kararın ekonomiye ve piyasalara etkileri neler olacak? Bu yazıda bu soruların cevaplarını arayacağız.

Faiz Artışının Ekonomik Arka Planı: KKM Sorunu

Merkez Bankası’nın faiz artışının arkasında yatan en önemli neden, kur korumalı vadeli mevduat hesapları (KKM) sorunudur. KKM, döviz cinsinden mevduat sahiplerine TL faizi üzerinden gelir sağlayan bir üründür. Bu ürün sayesinde mevduat sahipleri hem döviz kuru riskinden korunmakta hem de TL faizi kazanmaktadır.

KKM ürünü, Türkiye’de döviz talebini artıran ve TL’yi baskılayan bir faktördür. Çünkü KKM sahipleri, TL faizi düştüğünde veya döviz kuru yükseldiğinde KKM’den çıkarak dövize yönelmektedirler. Bu durumda da TL’nin değeri düşmekte ve enflasyonu tetiklemektedir.

Merkez Bankası, bu sorunu çözmek için bir dizi düzenleme yapmıştır. Örneğin, KKM’ye giren dövizlerin zorunlu karşılık oranlarını artırmış, KKM’ye uygulanan stopaj oranını yükseltmiş ve KKM’ye verilen TL faiz oranını düşürmüştür. Ancak bu önlemler yeterli olmamıştır.

Merkez Bankası’nın faiz artışı kararı, KKM sorununa çözüm bulmak için atılmış bir adımdır. Merkez Bankası, TL faizini yükselterek KKM sahiplerine TL’de kalmaları için cazip bir teklif sunmaktadır. Böylece KKM’den çıkarak dövize yönelen mevduat sahiplerinin önüne geçmeyi amaçlamaktadır.

Faiz Artışının Siyasi Arka Planı: Yabancı Yatırımcılara Mesaj

Merkez Bankası’nın faiz artışının bir diğer nedeni de siyasi bir mesaj vermektir. Merkez Bankası, faiz artışı ile hem iç hem de dış kamuoyuna güven vermek istemektedir.

İç kamuoyuna verilen mesaj, Merkez Bankası’nın bağımsızlığıdır. Merkez Bankası, faiz artışı ile siyasi baskılara boyun eğmediğini ve enflasyonla mücadele etmek için gerekeni yaptığını göstermektedir. Merkez Bankası, bu sayede hem piyasaların hem de halkın güvenini kazanmayı hedeflemektedir.

Dış kamuoyuna verilen mesaj ise, Türkiye’nin ekonomik modelini değiştirdiğidir. Merkez Bankası, faiz artışı ile Türkiye’nin eskiden izlediği Çin modelinden vazgeçtiğini ve rasyonel bir politikaya yöneldiğini ilan etmektedir. Merkez Bankası, bu sayede yabancı yatırımcıları Türkiye’ye çekmeyi ve TL’yi değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Merkez Bankası, faiz artışının devam edeceğini ve orta vadeli programda açıklanan hedeflere ulaşılacağını da vurgulamaktadır. Merkez Bankası, bu şekilde yabancı yatırımcılara TL almaları için bir sinyal vermektedir.

Faiz Artışının Etkileri: Enflasyon ve Reel Faiz

Merkez Bankası’nın faiz artışının en önemli etkisi, enflasyon ve reel faiz üzerinde olacaktır. Enflasyon, mal ve hizmetlerin fiyatlarının genel düzeyinin artmasıdır. Reel faiz ise, nominal faizden enflasyon oranının çıkarılmasıyla elde edilen faizdir.

Merkez Bankası’nın faiz artışı kararı, enflasyonu düşürmeyi ve reel faizi artırmayı hedeflemektedir. Enflasyonu düşürmek için, faiz artışı ile TL’nin değerinin artması ve döviz kurunun düşmesi sağlanmaktadır. Böylece ithalat maliyetleri azalmakta ve enflasyon baskısı azalmaktadır.

Reel faizi artırmak için ise, faiz artışı ile TL mevduatlarına olan talep artmaktadır. Böylece TL’nin değeri yükselmekte ve reel faiz pozitif hale gelmektedir. Pozitif reel faiz ise, hem tasarrufu hem de yatırımı teşvik etmektedir.

Merkez Bankası’nın faiz artışının başarılı olması için, enflasyonun kontrol altına alınması ve reel faizin pozitif kalması gerekmektedir. Bunun için de Merkez Bankası’nın faiz politikasını istikrarlı bir şekilde sürdürmesi ve piyasa beklentilerini yönetmesi gerekmektedir.

Faiz Artışının Sonuçları: Piyasa Tepkileri

Merkez Bankası’nın faiz artışı kararı, piyasalarda olumlu bir tepki yaratmıştır. Dolar/TL kuru 9,50 seviyesinden 8,90 seviyesine gerilemiştir. Borsa İstanbul 100 Endeksi ise yüzde 5 değer kazanmıştır. Ayrıca Türkiye’nin kredi risk primi (CDS) de 500 baz puan düşerek 400 baz puana inmiştir.

Piyasaların olumlu tepkisi, Merkez Bankası’nın güvenilirliğinin arttığını göstermektedir. Piyasalar, Merkez Bankası’nın enflasyonla mücadelede kararlı olduğuna ve ekonomik modelini değiştirdiğine inanmaktadır. Bu da Türkiye’ye olan yabancı sermaye akışını olumlu etkilemektedir.

Ancak piyasaların olumlu tepkisi kalıcı olmayabilir. Merkez Bankası’nın faiz artışının etkisini görmek için zaman gerekmektedir. Merkez Bankası’nın faiz politikasını ne kadar süreyle devam ettireceği, piyasa beklentilerini ne kadar karşılayacağı ve ekonomik verilerin ne kadar iyileşeceği, piyasaların tepkisini belirleyecektir. Bu nedenle Merkez Bankası’nın faiz artışı kararı, tek başına yeterli değildir. Merkez Bankası’nın faiz artışını destekleyecek diğer politikaları da uygulaması ve piyasa iletişimini de güçlendirmesi gerekmektedir.

Merkez Bankası’nın faiz artışı kararı, Türkiye ekonomisi için önemli bir adımdır. Bu karar, enflasyonla mücadelede, kur istikrarında, yabancı yatırımcı çekmede ve ekonomik model değişiminde etkili olabilir. Ancak bu kararın başarısı, Merkez Bankası’nın bağımsızlığına, kararlılığına ve güvenilirliğine bağlıdır. Merkez Bankası’nın faiz artışını sürdürmesi ve piyasaları ikna etmesi gerekmektedir.