Mevduat Faizlerinde Büyüyen Makas: Zengin ile Fakir Arasındaki Faiz Farkları Tarihi Seviyelere Ulaştı
Türkiye'de mevduat faiz oranlarındaki eşitsizlikler derinleşiyor: Zengin yatırımcılara sunulan yüksek faiz oranları ile genel nüfusun erişebildiği oranlar arasında açılan makas, ekonomik dengeler üzerindeki etkileri ve olası çözüm yolları ışığında değerlendiriliyor.
Türkiye ekonomisinde mevduat faizleri, yatırımcılar arasında büyük bir ayrışmaya sahne oluyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verileri, son dönemde faiz oranlarında gözle görülür bir artış yaşanmasına rağmen, bu artışın yatırımcılar arasında eşit dağılmadığını gösteriyor. Zengin yatırımcılar, mevduatları için yüzde 80’e varan rekor faiz oranlarından yararlanırken, genel nüfusun büyük bir kısmı yüzde 50 civarında faiz oranları ile sınırlı kalıyor.
Faiz Oranlarındaki Derin Uçurum
Mart ayında üç aya kadar vadeli Türk Lirası (TL) mevduat faizlerinin ortalama oranı yüzde 57,27 olarak kaydedilmişken, bazı büyük mevduat sahipleri için bu oran yüzde 80,52 gibi dikkat çekici bir seviyeye ulaştı. Bu durum, ortalama faiz oranı ile en yüksek faiz oranı arasındaki farkın 23,25 puanla rekor bir seviyeye ulaşmasına neden oldu.
Geçtiğimiz yıllarda bu farkın daha dar bir aralıkta seyrettiği gözlemlenirken, 2021 yılında yalnızca 1 puana yakın olan bu fark, 2024 başlarına kadar sürekli olarak genişlemiş. Şubat 2024’te bu fark 18,54 puana, Ocak 2024’te ise 18,52 puana ulaşmış durumda.
Yüksek Hacimli Mevduatlar ve Faiz Avantajları
Analizler, yüksek hacimli mevduatların, bankaların likidite rasyonları üzerinde daha büyük bir etkiye sahip olması nedeniyle daha yüksek faiz oranlarına hak kazandığını ortaya koyuyor. Aynı zamanda, yüksek montanlı mevduat sahiplerinin, finansal okuryazarlık seviyelerinin ve alternatif yatırım araçlarına yönelme ihtimallerinin daha yüksek olması, bu farkın daha da artmasına yol açıyor.
Ekonomik Etkiler ve TCMB’nin Rolü
TCMB, son dönemde faiz farklarının artışında, özellikle yüksek montanlı mevduatların toplam mevduat içindeki payının yüksek olmasının ve TL mevduata geçiş hedeflerinin etkili olduğunu belirtiyor. Kur korumalı hesaplardan TL mevduata geçiş sürecinde, yüksek montanlı mudileri ikna etmek için bankaların daha yüksek faiz oranları sunduğu gözlemleniyor.
Uzun Vadeli Çözümler ve Politika Önerileri
Raporda, düşük montanlı mevduat sahiplerine benzer faiz oranlarının sunulmasının, bu bireylerin tasarruf eğilimlerini artırarak enflasyon üzerinde olumlu bir etki yaratabileceği vurgulanıyor. Ancak, bu yönde henüz somut bir adım atılmış değil. Uzmanlar, faiz oranlarındaki bu dengesizliğin, sosyo-ekonomik eşitsizlikleri daha da derinleştirebileceği konusunda uyarıyorlar.
Ekonomistler ve politika yapıcılar, faiz oranlarındaki bu büyük farklılıkların uzun vadeli ekonomik dengesizliklere yol açabileceği konusunda hemfikir. Çözüm olarak, tüm yatırımcıların daha adil faiz oranlarından yararlanabilmesi için şeffaf ve kapsayıcı politikaların benimsenmesi gerektiği öne sürülüyor.
Bu durum, Türkiye ekonomisindeki mevduat faiz oranlarındaki eşitsizliklerin sadece bir finansal mesele olmadığını, aynı zamanda geniş kapsamlı sosyal ve ekonomik etkileri olan bir sorun olduğunu gösteriyor. Bu nedenle, ilerleyen dönemlerde bu konuda atılacak adımlar, hem ekonomik istikrarı hem de sosyal adaleti destekleyecek şekilde tasarlanmalıdır.
