Nijer’de Darbe Sonrası Tahliye Operasyonu: Fransa’ya Karşı Öfke Büyüyor

Batı Afrika ülkesi Nijer’de bir hafta önce yaşanan askeri darbe, bölgedeki siyasi ve ekonomik dengeleri altüst etti. Darbeciler, devrilen Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum’un Fransa’ya karşı saldırı emri verdiğini öne sürerken, eski sömürgeci güç Fransa, ülkedeki vatandaşlarını tahliye etmeye başladı. Nijer’in komşuları Burkina Faso ve Mali de Fransa’ya karşı tavır aldı.

Nijer’de 21 Ağustos’ta Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı tarafından düzenlenen darbe, ülkeyi kaosa sürükledi. Darbeciler, Cumhurbaşkanı Bazum’u gözaltına alarak, geçici bir askeri konsey kurduklarını duyurdu. Darbenin gerekçesi olarak, Bazum’un seçimleri hileli kazandığı ve ülkeyi diktatörlüğe götürdüğü iddiası gösterildi.

Darbecilerin lideri Albay Mamane Aboukar, yaptığı açıklamada, Bazum’un Fransa’ya Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nı kurtarması için saldırı düzenleme emri verdiğini ileri sürdü. Aboukar, “Bazum, Fransa’nın desteğiyle iktidara gelmişti. Şimdi de Fransa’nın yardımına koşmak istedi. Ancak biz buna izin vermedik” dedi.

Fransa’ya Karşı Öfke

Nijer’de darbeye destek veren birçok kişi, Fransa’nın ülkedeki doğal kaynakları sömürdüğünü ve yoksulluğa neden olduğunu savunuyor. Ülkede bulunan dünyanın en büyük uranyum madenlerinin işletmesini elinde bulunduran Fransız şirketi Areva, darbeciler tarafından hedef alındı. Darbe yönetimi, Fransa ve diğer Avrupa ülkelerine uranyum ihracatını durdurduklarını açıkladı.

Darbenin ardından Nijer’deki Fransız Büyükelçiliği önünde protesto gösterileri düzenlendi. Göstericiler, “Fransa defol” sloganları atarak, büyükelçiliğe taş ve şişe fırlattı. Güvenlik güçleri, göstericilere biber gazı ve tazyikli suyla müdahale etti.

Fransa’nın Tahliye Kararı

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Nijer’deki gelişmeleri yakından takip ediyor. Macron, ülkedeki güvenlik durumunun kötüleşmesi üzerine, Nijer’deki Fransız vatandaşlarının tahliye edilmesi kararı aldı. Tahliye operasyonu kapsamında, aralarında 12 çocuğun da bulunduğu en az 262 kişi Nijer’in başkenti Niamey’den uçakla Paris’e götürüldü.

Fransa’nın ardından İtalya da Nijer’deki vatandaşlarını tahliye etti. İtalyan Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, 87 kişinin Romanya’ya ait bir uçakla Niamey’den Roma’ya getirildiği belirtildi. Uçakta 36 İtalyan, 21 Amerikalı ve bir İngiliz vatandaşı bulunduğu kaydedildi.

Almanya ve İspanya da Nijer’deki vatandaşlarını tahliye etmek için çalışmalar yürütüyor. Alman Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Adebahr, “Nijer’deki durum çok ciddi. Vatandaşlarımızın güvenliğini sağlamak için elimizden geleni yapıyoruz” dedi. İspanya Dışişleri Bakanlığı da Nijer’deki 30 kadar İspanyol vatandaşının tahliye edilmesi için girişimlerde bulunduğunu duyurdu.

Bölgede Savaş Tehlikesi

Nijer’deki darbe, bölgedeki siyasi dengeleri de etkiledi. Nijer’in komşuları Burkina Faso ve Mali, darbeye karşı çıkan ülkeler arasında yer alıyor. Her iki ülke de eski Fransız sömürgesi olmasına rağmen, son dönemde Fransa’ya mesafe koyup Rusya ile yakınlaştı.

Burkina Faso ve Mali’deki askeri yönetimler, devrik lider Bazum’un zorla iş başına getirilmeye çalışılması halinde bunu savaş ilanı olarak göreceklerini açıkladı. Burkina Faso Cumhurbaşkanı Roch Marc Christian Kabore, “Nijer’de demokrasiye saygı duyulmalı. Bazum’un seçimleri kazandığı uluslararası toplum tarafından kabul edildi. Darbecilerin bu gerçeği tanıması gerekiyor” dedi.

Mali’de ise 2021 yılında Rus paralı asker şirketi Wagner ile ortaklık yapmayı seçen askeri yönetim, Fransa’nın bölgedeki askeri varlığına karşı çıkıyor. Fransa, Mali’deki terörle mücadele operasyonlarını durdurarak, askerlerini Nijer’e taşımıştı. Ancak şimdi bu işbirliği de tehlikeye girebilir.

Nijer’de darbe sonrası yaşanan gelişmeler, Batı Afrika’da yeni bir krizin kapısını araladı. Fransa’nın bölgedeki etkisi azalırken, Rusya’nın rolü artıyor. Darbecilerin ne kadar süre iktidarda kalacağı ve ülkeye demokrasinin ne zaman döneceği ise belirsizliğini koruyor.