Petrol fiyatlarının buradan itibaren ne kadar yükseleceğinin üç temel belirleyicisi var. Birincisi, bunun kendilerini daha yükseğe çıkmaya zorlayan kilit oyuncuların mali çıkarlarına uygun olup olmadığıdır.

İkincisi, bunu sürdürmenin jeopolitik çıkarlarına uygun olup olmadığı. Üçüncüsü, yükselen petrol fiyatlarından olumsuz etkilenen diğer petrol piyasası oyuncularının, fiyatları yeniden düşürmek için neler yapabileceği.

Mali Çıkarlar

Petrol fiyatlarını yüksek tutmanın kesinlikle Suudi Arabistan, Rusya ve OPEC+ kartelinin geri kalanının mali çıkarlarına uygun olmasıdır; ne kadar yüksek olursa o kadar iyidir. Petrol piyasalarının dengelenmesi saçmalığının ötesinde, Suudi Arabistan’ın petrol fiyatlarını yükseltmesinin gerçek nedeni sadece paraya ihtiyaç duyması.

Petrolden (ve daha geniş anlamda hidrokarbon sektöründen) elde edilen para , yeni küresel petrol piyasası düzeni hakkındaki yeni kitabımda tam olarak analiz edildiği gibi, Suudi devletine ve Kraliyet Ailesinin süregelen gücüne yönelik tüm finansmanın temel taşıdır.

Ekonominin büyük bir kısmını etkili bir şekilde sübvanse etmek için kullanılıyor; bu olmadan istihdam düşecek, vergiler artacak ve barınma, eğitim ve sağlık gibi sosyal yardımlar artık düzgün işlemeyecek. Bu para sadece doğrudan bu alanlara yönelik sübvansiyonlara değil, aynı zamanda fonların geldiği petrol sektörüyle hiçbir ilgisi olmayan büyük projelere de aktarılıyor.

Bu tür projelerin örnekleri arasında Doğu Yakası’nda 5 milyar ABD Doları tutarında bir gemi onarımı ve inşa kompleksinin geliştirilmesi, Kral Abdullah Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nin kurulması ve 500 milyar ABD Doları değerindeki Neom projesi yer almaktadır.

Neredeyse tamamen hidrokarbon gelirlerinden finanse edilen bu devasa sosyo-ekonomik projelerin gerçekleştirilmesindeki herhangi bir başarısızlık, Kraliyet Ailesi’nin ortadan kaybolma olasılığını önemli ölçüde artıracaktır ve bunu biliyorlar.

Sonuç olarak, Suudi Arabistan için Brent’in varil başına 78 ABD Doları (pb) tutarındaki resmi mali başabaş petrol fiyatının konuyla alakası yok. Uygulamada – mali başabaş petrol fiyatı, petrol ihraç eden bir ülkenin resmi bütçesini dengelerken beklenen harcama ihtiyaçlarını karşılamak için ihtiyaç duyduğu varil başına minimum fiyat olduğundan – gerçek mali başabaş petrol fiyatının belirlenmiş bir sınırı yoktur. Aynı düşünceler, OPEC+’ın OPEC grubunun hemen hemen tüm diğer üyeleri için de geçerlidir.

Jeopolitik Çıkarlar

Petrol fiyatlarını yüksek tutmanın ikinci belirleyicisi, bunun kilit oyuncuların jeopolitik çıkarlarına uygun olup olmadığıdır. Bu bağlamda, Suudi Arabistan’ın en önemli jeopolitik çıkarlarından biri, bölgesel rakibi İran’ın nükleer silah geliştirmesini engellemektir.

Bu nedenle, Suudi Arabistan, ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarını desteklemekte ve İran’ın petrol ihracatını sınırlamaktadır. Bu durum, Suudi Arabistan’ın petrol arzını artırarak fiyatları düşürmesini zorlaştırmaktadır. Aynı zamanda, Suudi Arabistan, İran’ın bölgesel nüfuzunu azaltmak için Yemen, Suriye, Irak ve Lübnan gibi ülkelerdeki çatışmalara müdahale etmektedir.

Bu da Suudi Arabistan’ın savunma harcamalarını artırmakta ve petrol gelirlerine daha fazla ihtiyaç duymasına neden olmaktadır.

Rusya’nın jeopolitik çıkarları da petrol fiyatlarını yüksek tutmayı gerektirmektedir. Rusya, ABD ve NATO ile rekabet etmek için askeri ve siyasi gücünü korumak istemektedir. Bu nedenle, Rusya, Ukrayna, Suriye, Libya ve Venezuela gibi ülkelerdeki krizlere karışmaktadır.

Bu da Rusya’nın savunma harcamalarını artırmakta ve petrol gelirlerine daha fazla ihtiyaç duymasına neden olmaktadır. Ayrıca, Rusya, Avrupa Birliği’nin enerji güvenliğini tehdit etmek için doğalgaz boru hatlarını kullanmaktadır.

Bu da Rusya’nın doğalgaz fiyatlarını yüksek tutmasını sağlamakta ve petrol fiyatlarıyla doğrudan bağlantılı olan doğalgaz fiyatlarının da yüksek kalmasına neden olmaktadır.

Diğer Oyuncuların Tepkileri

Petrol fiyatlarını yüksek tutmanın üçüncü belirleyicisi, diğer petrol piyasası oyuncularının tepkileridir. Yükselen petrol fiyatlarından olumsuz etkilenen en önemli oyuncu ABD’dir. ABD, hem dünyanın en büyük petrol tüketicisi hem de en büyük petrol üreticisidir.

ABD, kaya petrolü devrimi sayesinde son yıllarda net bir petrol ihracatçısı haline gelmiştir. Ancak, kaya petrolü üretimi maliyetli ve hassastır. Petrol fiyatları düştüğünde, kaya petrolü üreticileri zarar etmeye başlar ve iflas edebilir.

Petrol fiyatları yükseldiğinde ise, kaya petrolü üreticileri daha fazla üretim yaparak piyasaya daha fazla arz sunar ve fiyatları düşürür. Bu nedenle, kaya petrolü üreticileri, petrol fiyatlarının ne çok düşük ne de çok yüksek olmasını isterler.

Petrol fiyatları çok yüksek olduğunda, ABD hükümeti de müdahale edebilir. ABD hükümeti, stratejik petrol rezervlerini kullanarak piyasaya arz sunabilir veya OPEC+ ile görüşerek üretimi artırmalarını isteyebilir.

Petrol fiyatlarının yüksek kalmasından rahatsız olan diğer bir oyuncu da Çin’dir. Çin, dünyanın en büyük ikinci petrol tüketicisi ve en büyük petrol ithalatçısıdır. Çin’in ekonomik büyümesi için ucuz ve güvenilir bir petrol arzına ihtiyacı vardır.

Petrol fiyatları yükseldiğinde, Çin’in enerji maliyetleri artar ve enflasyon baskısı oluşturur. Bu da Çin’in rekabet gücünü azaltır ve sosyal istikrarı tehlikeye atar. Bu nedenle, Çin de petrol fiyatlarının makul bir seviyede kalmasını ister. Çin, bunu sağlamak için çeşitli yöntemler kullanabilir.

Örneğin, Çin, stratejik petrol rezervlerini kullanarak piyasaya arz sunabilir veya petrol ithalatını azaltmak için alternatif enerji kaynaklarına yatırım yapabilir. Ayrıca, Çin, petrol fiyatlarını belirleyen küresel piyasalarda daha fazla söz sahibi olmak için yuan cinsinden petrol vadeli işlem sözleşmeleri gibi finansal araçlar geliştirebilir.

Sonuç

Petrol fiyatlarının buradan itibaren ne kadar yükseleceğinin üç temel belirleyicisi vardır: mali çıkarlar, jeopolitik çıkarlar ve diğer oyuncuların tepkileri. Bu belirleyiciler, petrol fiyatlarını yüksek tutmak isteyen Suudi Arabistan, Rusya ve OPEC+ ile bunun aksine hareket etmek isteyen ABD ve Çin arasında bir çekişmeye yol açmaktadır. Bu çekişmenin sonucu, petrol piyasasının geleceğini şekillendirecektir.