Türkmenistan ve Irak, Enerji Arenasında Büyük Bir İttifakın Eşiğinde
Türkmenistan ve Irak, enerji sektöründe büyük bir işbirliği potansiyeli taşıyan bir anlaşma üzerinde duruyor. İki ülke, bölgesel gaz ticaretinde yeni bir sayfa açmayı ve enerji kaynaklarını daha etkin bir şekilde yönetmeyi planlıyor.
Türkmenistan, doğalgaz sektöründe yeni ve büyük bir alıcı bulmanın eşiğinde. Irak, Türkmenistan ile enerji ticaretinde önemli bir ortak olmayı planlıyor. 8 Ekim’de Türkmen Dışişleri Bakanlığı, Türkmen devlet gaz şirketi başkanının, bu beklenti etrafında dönen toplantılar için Bağdat’a dört günlük bir ziyarette bulunduğunu duyurdu.
Türkmenistan ve Irak Arasındaki Beklenti
Plan, Irak’ın, iki ülke arasında İran’ı da içeren beş yıllık, üç yönlü takas anlaşması kapsamında Türkmenistan’dan 10 milyar metreküpe kadar gaz ithal etmesi üzerine kurulu. Bu anlaşmanın mali detayları henüz açıklanmamış olsa da, tartışılan gazın hacmi oldukça dikkat çekici. Bu miktar, şu anda Türkmenistan’ın en önemli müşterisinin satın aldığı miktarın yaklaşık dörtte birine denk geliyor.
Türkmen yetkilileri genelde, Çin’e her yıl ne kadar gaz ihraç ettikleri konusunda spesifik rakamlar vermekten kaçınıyorlar; ancak bu rakamın muhtemelen 35 milyar metreküp ile 40 milyar metreküp arasında olduğu tahmin ediliyor. Bu durum, diğer potansiyel alıcılarla olan müzakereler üzerinde önemli etkiler yaratıyor.
Enerji Gelirleri ve Gelecek Planlar
Türkmenistan’ın resmi internet siteleri, 2022 yılında 10,25 milyar dolarlık bir değere ulaşan gaz ihracatına ilişkin Çin verilerini eleştirmeden aktardı. Bu, 1000 metreküp başına yaklaşık 250-290 dolarlık bir fiyatı akla getiriyor. Eğer Irak ile bu spektrumun en üst noktasında bir anlaşma yapılırsa, Türkmenistan’ın her yıl neredeyse 3 milyar dolar ek gaz geliri elde edeceği gösteriliyor.
Irak anlaşmasının hızlı bir şekilde hayata geçirilmesi, Trans-Afganistan TAPI doğalgaz boru hattı projesinde şimdiye kadar kaydedilen yavaş ilerlemeyi gözler önüne seriyor. Pakistan Enerji Bakanlığı’ndan bir yetkili heyeti, 25-27 Ekim tarihleri arasında gerçekleşecek petrol ve doğalgaz konferansına katılmak üzere Aşkabat’a gitmeyi planlıyor.
Bölgesel Enerji İşbirliği ve Gelecek Vaatleri
Pakistan’ın geçici Başbakanı Envaar-ül-Hak Kakar, 8 Ekim’de yayınlanan bir radyo röportajında, “Türkmenistan’daki gaz potansiyeli çok büyük ve geçici hükümetin görev süresinin sonunda bu konuda pratik bir sonuca ulaşacağımızı umuyorum” dedi. Bu söylemler, bölgesel enerji işbirliği ve ticaretinin önemini bir kez daha vurguluyor.
TAPI projesinde en son dikkat çeken gelişme, Pakistan-Türkmenistan ortak uygulama planının Haziran ayında imzalanması oldu. Dönemin Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, yılda 33 milyar metreküp doğalgaz taşıma kapasitesine sahip olması planlanan 1.800 kilometrelik boru hattının “şu anda” inşa edilmesini istediğini vurguladı.
Türkmenistan Ekonomisinin Geleceği
Türkmenistan ekonomisindeki diğer önemli gelişmeler, 4 Ekim’de Aşkabat’ta gerçekleşen Türkmenistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Berdyniyaz Myatiev ile Dünya Bankası’nın Orta Asya Bölge Müdürü Tatiana Proskuryakova arasındaki görüşmelerde ortaya çıktı. Bu görüşmeler, işbirliği gündemindeki güncel konulara ve daha fazla işbirliği için öncelikli alanlara odaklandı.
Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (IMF) yetkilileri, Türkmen ekonomik rakamlarının güvenilirliğini ve doğruluğunu sorguluyor. Türkmenistan, ekonomik veriler konusundaki şeffaflığı artırarak ve enerji sektöründeki işbirliği fırsatlarını değerlendirerek, bölgesel ve küresel enerji arenalarında daha etkin bir oyuncu olmayı amaçlıyor.
Bu gelişmeler ışığında, Türkmenistan’ın enerji sektöründeki potansiyelini ve bölgesel işbirliğinin önemini bir kez daha gözler önüne seriyor. Özellikle de Türkmenistan ve Irak arasında olası bir doğalgaz anlaşması, bölgesel enerji dinamiklerini önemli ölçüde etkileyebilir ve Türkmenistan’ın enerji ihracatı gelirlerini artırabilir.
